Realizm to jeden z głównych prądów i tendencji jaki występował w literaturze w dobie pozytywizmu. Ukształtował się około roku 1850, występował w większości w literaturze europejskich, charakteryzował się na wzór romantyzmu do naturalizmu. Wyróżniał się przede wszystkim w fabularnych gatunkach wypowiedzi takich jak na przykład powieści, opowiadania, czy nowele.

Miał pośredni wpływ na kształt poezji. Najważniejszymi cechami dla realizmu są literatura, która powinna być naśladowana przez świat współczesny, gdzie pisarz mógł bardzo dokładnie odtworzyć rzeczywistość, dlatego też podstawową kategorią estetyczną winno być naśladowanie na przykład natury. Następnie w literaturze bardzo ważne jest nie samo piękno, lecz prawda, która otacza nasz świat, należy wobec tego szukać elementów, zjawisk, oraz sytuacji z życia społecznego. Również bardzo ważne w realizmie jest motywacja psychologiczna, oraz społeczna postawy bohaterów przeróżnych powieści literackich.

Literatura sama w sobie ma wiele możliwości poznawczych, sam pisarz powinien dysponować możliwie jak największą wiedzą o świecie, bardzo istotnym czynnikiem tworzenia tak zwanej iluzji jest język, który wyraźnie zbliżony jest do mowy potocznej. Realizm został zrodzony w połowie dziewiętnastego stulecia we Francji, ten nurt, bardzo mocno związany był z ówczesną sytuacją polityczną jaka miała miejsce w tamtym okresie. Najczęściej realizm używany jest w znaczeniach bardzo szerokich, jako naśladowanie w sztuce realnej, gdzie odtwarzane są ważne zjawiska, typowi bohaterowie, znacznie dbano o realia. Do wielkich polskich realistów należeli między innymi Bolesław Prus, Eliza Orzeszkowa, czy Henryk Sienkiewicz.