Kanony i dowody
- By : Parafia-rymanow-zdroj.pl
- Category : Kościół
Tak w prawie kanonicznym, jak świeckim, dowód to tyle co okoliczność lub rzecz (przedmiot materialny) wskazujący na prawdziwość pewnego twierdzenia (przemawiający za czymś lub uzasadniający dane zdanie).
W języku prawnym i prawniczym określenie „dowód” –probatio – jest wieloznaczne. Oznacza, zależnie od kontekstu:
– przedstawienie trybunałowi argumentów strony w przepisanej prawem formie,
– całość materiału dowodowego zgromadzonego w aktach podczas postępowania dowodowego, a tym samym podstawę wyrokowania,
– rezultat dowodzenia w znaczeniu ukształtowania się w umyśle sędziego pewności moralnej o prawdziwości danych twierdzeń w oparciu o wnioskowania logiczne i zasady doświadczenia życiowego i wiadomości specjalne,
– środek dowodowy, czyli poszczególne źrodła informacji o stanie faktycznym (np. świadkowie, dokumenty).
Kanonistyka dzieli środki dowodowe (media probandi, instrumenta probandi) m. in. na bezpośrednie i pośrednie. Środek dowodowy ma charakter bezpośredni jeżeli udowadnia daną okoliczność – fakt główny (factum probandum) wprost, nie mając charakteru poszlakowego. Środek pośredni natomiast (probatio indirecta seu praesupmtio) pozwala na konstruowanie wnioskowania (sylogizmu) za pomocą, którego sędzia wnioskuje o prawdziwości faktu mającego być udowodnionym. Środek pośredni wskazuje na związaną z tym faktem, zatem dostarcza poszlak (indicia et praesumptiones, adminicula). Z związku z tym pozostaje również podział na środki dowodowe niepochodne (pierwotne, np. oryginał dokumentu urzędowego, zeznania świadka mającego bezpośrednie wiadomości o zdarzeniu, często oględziny rzeczy i ciała) oraz środki pochodne (wtórne, jak odpisy czy wypisy z dokumentów, niektóre notatki i zapiski, świadkowie ze słyszenia).