Elekcja jest to powoływanie panujących na tron poprzez wybór. W Polsce elekcja pojawiła się już w dwunastym, trzynastym wieku, lecz była w formie ograniczonej, czyli zwykle w przypadku braku męskiego potomka władcy samego kandydata wybierano spośród członków dynastii Piastów.

Zasadą elekcji, którą utrwaliły w roku 1386 wybór na tron polski Władysława Jagiełły, była ona ściśle związana z przekonaniem o publicznym charakterze władzy królewskiej. Do czasu wymarcia Jagiellonów w roku 1572 elekcja sprowadzała się jedynie do zatwierdzenia członka rodziny panującego dynastii, co łączyło się z pragnieniem utrzymania zawiązku z Litwą. Próbą jako podjęto ażeby wprowadzić dziedziczenie monarchiczne była elekcja tak zwana vivente rege czyli wybór króla za życia jego poprzednika, dokonana została po raz pierwszy w roku 1529 poprzez ogłoszenie za życia króla Zygmunta Starego następcą jego tronu Zygmunta Augusta co spowodowało jego koronację już w roku 1530.

Tej formie elekcji jak zawsze musi być jakiś sprzeciw, zdecydowanie wręcz sprzeciwiała się szlachta, która w roku 1550 uchwaliła przepis, który zabraniał jego stosowania. W roku 1573 był to wybór Henryka Walecznego pozwoliło na wprowadzenie elekcji wolnej Viritim, czyli jest bezpośredni wybór króla przez ogół szlachty, było to za jednym razem jedno z najważniejszych praw jakie przysługiwało szlachcie. Elekcje wolne dawały magnatom możliwość oddziaływania na rezultaty elekcji poprzez wywierania wpływu na liczną drobną, zacofaną szlachtę, ułatwiała także ingerencję obcych państw w wewnętrzne sprawy Rzeczpospolitej.